1. Cộng, trừ hai số hữu tỉ
+ Nhắc lại về số hữu tỉ:
Số hữu tỉ là số được viết dưới dạng phân số với )
+ Như vậy việc cộng, trừ hai số hữu tỉ x, y chính là cộng, trừ hai phân số.
Ta có thể cộng, trừ hai số hữu tỉ x, y bằng cách viết chúng dưới dạng hai phân số có cùng một mẫu số dương rồi áp dụng quy tắc cộng, trừ phân số
+ Tổng quát: Với , ta có:
và
+ Phép cộng số hữu tỉ có các tính chất của phép cộng phân số. Đó là:
- Giao hoán:
- Kết hợp:
- Cộng với số 0:
+ Mỗi số hữu tỉ đều có một số đối.
2. Quy tắc “chuyển vế”
+ Tương tự như trong tập hợp số nguyên Z,
trong tập hợp số hữu tỉ Q, ta cũng có quy tắc “chuyển vế”
+ Khi chuyển một số hạng từ vế này sang vế kia của một đẳng thức, ta phải đổi dấu số hạng đó. Nghĩa là: với mọi số hữu tỉ x, y, z ta có x + y = z thì x = z – y
+ Trong tập hợp số hữu tỉ Q, ta cũng sẽ có những tổng đại số,
trong đó có thể đổi chỗ các số hạng, đặt dấu ngoặc để nhóm các số hạng một cách tùy ý như các tổng đại số trong tập số nguyên Z
Hướng dẫn giải bài tập SGK
Bài 1:
Tính:
Lời giải:
Bài 2
Ta có thể viết số hữu tỉ -5/16 dưới các dạng sau đây:
a) -5/16 là tổng của hai số hữu tỉ âm. Ví dụ
b) -5/16 là hiệu của hai số hữu tỉ dương. Ví dụ:
Với mỗi câu, em hãy tìm thêm một ví dụ
Lời giải:
Có nhiều đáp số cho mỗi câu chẳng hạn:
Bài 3:
Tính:
Lời giải:
Bài 4
Tìm x, biết:
Lời giải:
Bài 5
Cho biểu thức:
Hãy tính giá trị của A theo hai cách
Cách 1: Trước hết tính giá trị của từng biểu thức trong ngoặc
Cách 2: Bỏ dấu ngoặc rồi nhóm các số hạng thích hợp
Lời giải
Cách 1: Tính giá trị từng biểu thức trong ngoặc
Cách 2: Bỏ dấu ngoặc rồi nhóm các số hạng thích hợp